We zijn nog steeds gecharmeerd van hoe het er hier vroeger uitzag, maar we moeten bekennen dat de nieuwe buurt ook iets heeft. Nou ja, op het ‘Miljoenengebouw’ na dan, waar horecaondernemer Won Yip een penthouse kocht. Te hoog voor Amsterdam, en misschien ook te hoekig. Meneer Yip verkocht al snel een deel van zijn 1440 m² aan Marcel Boekhoorn, die zelf het noodlijdende HEMA van de hand deed. Zo nam iedereen afscheid van iets.
De rest van de wijk is lager maar even ‘loeistrak’, ‘ritmisch’ en ‘zorgvuldig’, zoals een krant recenseerde. Het water is teruggekeerd in deze Westelijke havens. Weer een stukje Venetië van het Noorden erbij? Nou nee, daarvoor is het toch iets te symmetrisch allemaal. Is dat erg? Ach, het Prinseneiland ligt op loopafstand.
In de oude Houthavens, waar de stad wegkalfde in wat laatste bedrijfjes, konden we een paar jaar geleden nog op een strandje liggen aan het IJ. Geen echt strand natuurlijk. Meer een tijdelijk met rust gelaten zandvlakte – strand West genaamd – dat even wildernis mocht zijn, net als de rest van de nog onbebouwde vlakte. Dit ‘niemandsland’ tussen de Spaarndammerbuurt en het IJ kreeg tijdelijk bestaansrecht omdat metselbazen de crisis uitzaten. Ook de woningmarkt lag hier dus op z’n gat.
Dat vond de natuur niet erg. Het gebied bevatte een verrassend gevarieerde hoeveelheid dieren- en plantensoorten, zoals de stadsecoloog en een journaliste van AT5 in een reportage lieten zien. Wij waren waarschijnlijk te luidruchtig; wij zagen nooit een vos of een steenmarter. Het is hier nooit stil geweest, wel woest en avontuurlijk.
Vervoer van hout vond na de oorlog veel minder over water plaats, zodat de gemeente besloot om de insteekhavens te dempen. In 1998 sloot de schippersbeurs die was gevestigd in De Bonte Zwaan. Daarmee verdwenen ook een winkel, een kinderopvang en een kleuterschool. Het drijvend kantoorschip werd verplaatst naar de Haparandadam en diende daar als expositie- en werkruimte voor kunstenaars. Pont 13 aan de overkant ging dienst doen als bar/restaurant. In het afgemeerde schip Rochdale One aan de Stavangerweg mochten tijdelijk studenten wonen.
De Silodam is een lange strekdam die aan de oostgrens van de Oude Houthaven uitsteekt in het IJ. Hier zag je al snel waar het in het hele Westelijk havengebied naar toe zou gaan. De Stenen Silo en de Betonnen Silo, waarin men vroeger graan opsloeg, werden omgevormd tot luxe appartementengebouwen. Het Pontsteigergebouw was het eerste grote project dat daarna de aandacht trok.
Natuurlijk lieten projectontwikkelaars lang geleden hun ogen vallen op de kavels langs de kades van het IJ. Als er in 2008 geen kredietcrisis was ontstaan hadden de bulldozers en graafmachines deze droomlocatie allang geprepareerd voor nieuwbouwwijken. Dat is nu toch gebeurd, en de werkzaamheden – nieuwe crisis of niet – stoppen ditmaal voor niets of niemand. Vooralsnog kunnen we, tussen de bouwpercelen, in het tijdelijke zand van de gedempte invaarten, nog bloemetjes plukken. Maar het soort van natuur dat stadsecologen en andere natuurminnaars hier gelukkig maakte, is voorgoed geweken.
taaljongen.nl 