We leven in een rechtsstaat, dus de laffe kereltjes die op station Amsterdam Bijlmer Arena een man in elkaar trapten en hem vervolgens op het spoor duwden, hebben stuk voor stuk recht op een advocaat. RTL vermelde als eerste iets over de achtergrond van deze misselijke daad. De omroep kopte op haar site het bericht: ‘Slachtoffer mishandeling station Bijlmer zoende minderjarige ongevraagd op mond’.
Er werd steeds meer bekend over de zware mishandeling. Nou ja, bekend? Op pagina 101 van Teletext stond op een gegeven moment het citaat van één advocaat van één van de verdachten: ‘Man op spoor randde jongen aan.’ Er waren na benoeming van dat vermoedelijke motief dus plotseling twee soorten van daders: de vermeende aanrander en bovengenoemde uitvoerders van de bijna lynchpartij, die, als de reden achter hun daad waar was, voor eigen rechter hadden gespeeld.
Het slachtoffer is spoorloos en kan zich dus niet verdedigen tegen deze uitspraak. Het kan waar zijn dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan aanranding, daar gaat het mij nu even niet om. Het gaat mij om hoe media omgaan met het nieuws. Als je als nieuwsmedium te maken krijgt met een dossier als dit – dat tamelijk precair genoemd kan worden – en je zet een uitspraak op deze manier online, geef je volgens mij een grote groep lezers het gevoel van: oh, maar dan begrijp ik wel een beetje waarom die jongens die man op het spoor duwden.
Het zet de situatie in een zeer bepaald licht. Het wekt bij sommigen vast een ‘boontje-komt-om-z’n-loontje’ achtige reactie, of verschaft deze misdaad in ieder geval op voorhand een soort van verzachtende omstandigheid, die daardoor, te voorbarig, kan worden goedgepraat. Op dit moment in het proces zou ik het verstandig vinden van media als zij zichzelf de vraag stelden of zij de publieke dynamiek op deze manier niet teveel beïnvloeden? Voor mensen die snel de koppen lezen lijkt het narratief over de grove mishandeling een andere wending te krijgen, ten gunste van de daders.
Want daar komen we bij een ander probleem en dat is dat veel lezers van kranten en nieuwssites de aanhalingstekens in koppen nauwelijks meekrijgen. De gemiddelde waarnemer ziet ze niet staan en daarmee wordt ‘Man op spoor randde jongen aan’ een feit. Ik weet, het maakt de kop iets langer, maar voor de volledigheid zouden – in dit geval – de volgende elementen erin opgenomen moeten worden: Advocaat van verdachte zegt, dubbele punt, dubbele aanhalingstekens openen, citaat, dubbele aanhalingstekens sluiten. Op basis van één uitspraak van één advocaat van één verdachte schieten inleiding en aanhalingstekens misschien sowieso te kort.
Ik stuitte onlangs op een walgelijk filmpje waarbij een slachtoffer door een groepje jongens volledig in elkaar werd geslagen. Het schijnt steeds vaker voor te komen dat jongeren zichzelf filmen als ze zoiets doen. De bizarre trend die zich onder deze idioten voordoet is dat zij zichzelf vastleggen in de kennelijke veronderstelling dat het stoer is om iemand met z’n allen te mishandelen. Over interpunctie gesproken: zij plaatsen dus zelf een uitroepteken bij deze handelingen. Het mag duidelijk zijn hoe de meeste nieuwsconsumenten reageren. Woorden schieten tekort. Citaten zijn overbodig. Interview ze maar niet. Bestraf ze en zwijg ze dood. Aanhalingtekens kunnen achterwege blijven.
Nog even over dat citeren. Gisteren las ik een artikel in de Volkskrant met de volgende kop zonder aanhalingstekens: Intensieve landbouw dé oorzaak voor achteruitgang vogelstand, klimaatverandering nauwelijks. Ik ben het volledig met de krant eens dat hier niet geciteerd hoeft te worden. We hebben namelijk te maken met de verwijzing naar de bevindingen van een internationale groep onderzoekers in het wetenschappelijk vakblad PNAS. Een grondig onderbouwde wetenschappelijke bevinding mag je natuurlijk wel in een kop als feit presenteren. Ik bedoel, hoe feitelijk wil je het hebben?
taaljongen.nl 