Categorie: Niet taalgerelateerde onderwerpen

In maart en een aanzienlijk deel van mei, heb ik als partime-postbode zo’n drie weken lang met pakketjes van de Nationale Postcode Loterij lopen te zeulen. Ik voelde toen voor het eerst ‘aan den lijve’ hoeveel mensen er meedoen aan dit kansspel. Het schijnt de grootste loterij van Nederland te zijn met zo’n 3 miljoen leden, maar in de wijken waar ik bezorg, is het deelnemeraandeel volgens mij nog groter. Mijn rug vertelde mij dat het boekje – want dat bleek de kenmerkende rode doos te bevatten – door één op de vier brievenbussen moest.

Dat de verhouding deelnemers/adressen in ‘mijn’ wijken boven het gemiddelde ligt, heeft te maken met het soort van woningen in dit deel van het dorp. Dat merk je ook aan de hoeveelheid glossy’s en de betere opinietijdschriften die ik er bezorg. Het schijnt niet ongewoon te zijn dat het aantal deelnemers hoger ligt in wijken waar zich woningen bevinden in het midden- en bovensegment. In zulke wijken zijn er vaak meer woningeigenaren met een hoger inkomen, wat kan leiden tot een grotere participatie in luxe tijdschriften en andere abonnementen.

Laten we ook niet vergeten dat behalve de angst om een groot geldbedrag mis te lopen door niet mee te spelen (‘fear of missing out’), de Postcode Loterij een deel van de opbrengsten uitkeert aan goededoelenorganisaties. Dat laatste lijkt behalve sympathiek ook een geweldig excuus voor mensen om niet te hoeven toegeven wat de voornaamste reden is waarom ze meedoen. Die hoofdreden wordt door sommigen ‘emotionele chantage’ genoemd. In tegenstelling tot andere loterijen waar men pas een lotnummer krijgt met de aankoop van een lot, kan iedere deelnemer met zekerheid weten dat hij iets heeft gewonnen als er in de straat een prijs valt. Omgekeert geldt dat, als je niet meedoet, je enorm de pineut bent temidden van zoveel gelukkige winnaars met dezelfde postcode als jij.

Wat ook de reden mag zijn waarom mensen meedoen aan dit gokspel, sinds 2021 ontvangen alle leden van de Postcode Loterij vanaf begin maart jaarlijks een natuurboek. Dit exemplaar gaat elk jaar over een ander onderwerp. Zo kregen alle leden in 2021 een boek over vogels, in 2022 een boek over bomen en struiken en dit jaar een boek over vlinders en andere insecten. Ik bezit alle drie de gidsen en niet omdat ik meedoe aan de loterij. De oplage van deze boeken is gewoon zo hoog, en de desinteresse in natuuraangelegenheden van veel van de deelnemers zo groot, dat marktplaats, rommelmarkten, kringloopwinkels en dergelijke, er achteraf mee overspoeld worden.

Over natuurvriendelijk gesproken: het is niet bevoorderlijk voor het milieu om zoveel meer post te verspreiden dan waar kennelijk behoefte aan is. En als dit nu het enige drukwerk was dat mensen gedurende een jaar ontvangen! De kosten voor werving en organisatie schijnen zo’n 20% te bedragen van de totaalomzet van de NPL, hetgeen neerkomt op meer dan 200 miljoen euro. Daarvan gaat ongelooflijk veel in foldertjes zitten en ander papieren reclamemateriaal. Wat een verspilling. Waar gaat dat allemaal over? Nou, dat weet ik toevallig want dat verraden de vriendelijk lachende ambassadeurs Caroline, Martijn, Winston, Gaston enzovoort al op de buitenkant van die enveloppen.

Of je geen StraatprijsVerdubbelaar wilt bij je Straatprijs, vragen zij. Of ze praten je bij over de Kanjerprijs, de AH-cadeaukaart, de Miljoenennacht, de Kofferjacht en een Goed Geld Gala. Laat ik de massale en ongevraagde verzending van kleine prijzen zoals agenda’s en andersoortige boekjes ook niet vergeten. Nou ja, met name ik vergeet ze natuurlijk niet snel, want ik lever ze als postbode stuk voor stuk (en dagelijks) aan huis af. Nu denk ik opeens aan de Buurt-Ton. Dat is een vaste prijs van de Postcode Loterij die wekelijks bekend wordt gemaakt. Tja, het zij iedereen gegunt. Wat ik jaarlijks meetors voor de goededoelenorganisatie zal ook zo ongeveer een ton wegen.

Maar toegegeven, het insektenboekje van dit jaar was weer een enorm mooi uitgevoerd exemplaar. Het is het type natuurgids dat je direct naar die rijkgeschakeerde natuur doet verlangen. Mijn broodheer was er kennelijk ook nogal mee in z’n nopjes. In de ‘Nieuwsbrief Bezorgen PostNL’, die iedere postbode tweewekelijks via de mail ontvangt, was een vrolijk stemmend artikeltje gewijd aan dit presentje van hun belangrijkste klant. (zie kader)

Nu wil ik natuurlijk geen pretbederver zijn, maar alle nieuwsberichten sinds 2017 vermelden dat het enorm slecht gaat met insecten. Alarmsignalen volop. Uit onderzoek werd duidelijk dat zo’n 75 procent van de vliegende insectenbiomassa is afgenomen in minder dan dertig jaar tijd. Het aantal dagvlinders halveerde sinds 1990. En het aantal nachtvlinders kelderde zelfs in twintig jaar met meer dan 50 procent. We kunnen wel spreken van een insectenapocalyps.

Alle wetenschappers die de laatste jaren onderzoek deden naar insecten en andere geleedpotigen (zoals spinnen), kwamen tot dezelfde conclusie: er is, in graslanden en bossen, sprake van een grootschalige achteruitgang in biomassa, aantallen en soortenrijkdom. Ik vrees dus dat Leonard van 7 uit Den Haag, die buiten op zoek gaat naar ‘alle diertjes’ uit zijn boek, nogal bedrogen uitkomt. Misschien moet een volgende natuurgids van de Postcode Loterij geen al te hoge verwachtingen meer scheppen, maar uitgebreid ingaan op het drama dat zich afspeelt in de echte natuur.

Er is nog veel onbekend over de afnemende insectenbiodiversiteit, maar de invloed van diverse oorzaken zoals klimaatverandering, landschapversnippering, vervuilende landbouwmethodes en het gebruik van insecticiden, komt wel steeds duidelijker uit de onderzoeken van deskundigen naar voren. En dat verslechtert de biodiversiteit van de hele flora- en faunawereld. Een realistisch boek over deze dramatische ineenstorting van het milieu zou ik nog steeds niet graag bezorgen. Maar ik ben toch liever de boodschapper van het echte nieuws dan van mooie praatjes en plaatjes.